LISTA AKTUALNOŚCI
„Wskrzeszony do życia” groszek wielkoprzylistkowy
„Wskrzeszony do życia” groszek wielkoprzylistkowy

Według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (PCZKR) (sklasyfikowany w kategorii VU, czyli narażony na wymarcie) gatunek ten występuje współcześnie na terenie kraju tylko na dwudziestu siedmiu stanowiskach.
Dwadzieścia jeden stanowisk stwierdzono na Wyżynie Kieleckiej, a pozostałe sześć zarejestrowano w Polsce północnej, tj. w Borach Tucholskich, nad dolną Wisła i na Suwalszczyźnie. Z Warmii i Mazur podawane są dwa stanowiska, które przypuszczalnie wg PCZKR mają charakter historyczny. Na pierwszym z nich położonym koło Nidzicy groszek był odnotowany ostatni raz w roku 1963. Drugie stanowisko położone było nad jeziorem Babant Wielki na terenie Nadleśnictwa Strzałowo. Według botaników prowadzących badania na terenie Warmii i Mazur gatunek ten stwierdzono nad wyżej wymienionym jeziorem przed II wojną światową.
Na początku tego roku postanowiłem sprawdzić, czy przedwojenne stanowisko z terenu mojego nadleśnictwa rzeczywiście jest historyczne. Ponieważ jezioro Babant Wielki jest dość duże (ok. 12 km linii brzegowej), na dokładną penetrację jego brzegów przeznaczyłem dwa tygodnie w maju i czerwcu. Okazało się, że już po trzech dniach poszukiwań odnalazłem groszek w dwóch miejscach. Moja radość była duża, ponieważ rzadko się zdarza, że zaplanowane odnalezienie historycznych stanowisk staje się tak szybko faktem dokonanym. Osobiście uważam, że mam „farta”.
Pierwsze odnalezione stanowisko zlokalizowane jest na stromej skarpie jeziora,
w luce tuż przy leśnej drodze. Stanowisko znajduje się w 160-letnim drzewostanie sosnowo-dębowym na siedlisku lasu mieszanego świeżego. Znalazłem tam trzy okazy. Ze względu na zarastanie luki podszytem i podrostem rosnący tam groszek nie prezentuje najlepszej kondycji. Świadczy o tym brak kwiatów na rosnących tam wszystkich trzech okazach.
Drugie stanowisko odnalazłem na 2-letniej uprawie stykającej się z pasem drzewostanu pozostawionego na skarpie jeziora również na siedlisku lasu mieszanego świeżego. Na stanowisku tym stwierdziłem dwa kwitnące pędy będące w bardzo dobrej kondycji. W przypadku drugiego opisywanego stanowiska okazało się, że wykonana tam rębnia gniazdowa miała korzystny wpływ na stan zdrowotny i fizjologiczny tego narażonego na wymarcie wg PCZKR gatunku.
Jednak nie to jest najważniejsze. Najistotniejszy jest fakt, że od co najmniej 80 lat mimo prowadzonej na tym terenie gospodarki leśnej groszek wielkoprzylistkowy wciąż rośnie nad jeziorem Babant Wielki.
Najważniejsze ponad wszystko jednak jest to, że w świecie przyrody każdy gatunek realizuje swoją strategię przetrwania polegającą głównie na czekaniu na swój czas prosperity. W tym konkretnym opisywanym przypadku wykonanie przez leśników rębni gniazdowej to był właśnie wykorzystany przez groszka wielkoprzylistkowego jego życiowy moment strategii przetrwania. Takie zdarzenia występowały i występują również ciągle na skutek zaburzeń spowodowanych naturalnymi zjawiskami na przykład huraganem. Znamienna przy tym jest jednak społeczna ocena zjawiska. Naturalne zaburzenia spowodowane huraganem dzięki któremu powstałyby korzystne warunki dla rozwoju tego groszka postrzegane byłoby przez społeczeństwo pozytywnie. Natomiast identyczne sztuczne zaburzenie w postaci wykonania w tym samym miejscu zrębu społeczeństwo oceni negatywnie.
Zupełnie oddzielny problem, który przy okazji tego odkrycia wypłynął, to stan wiedzy o rzadkich gatunkach roślin występujących w naszych lasach. Wynika on głównie z polityki przyznawania grantów na prace badawcze. Współcześnie granty te przyznawane są przede wszystkim na badania genetyczne i molekularne. Dlatego botanicy zajmujący się florystyką nie prowadzą badań terenowych choć bardzo by chcieli. Stąd taki słaby stan wiedzy o rzadkich gatunkach. Dlatego też analizując czerwone listy i księgi roślin odnosi się wrażenie, że coraz więcej gatunków jest zagrożonych wymieraniem. W rzeczywistości może nie jest aż tak tragicznie skoro na terenie Nadleśnictwa Strzałowo i LKP „Lasy Mazurskie”, udało się „wskrzesić do życia” groszka wielkoprzylistkowego.